Wybór podręcznika na lekcje religii to kwestia problematyczna, bo to, co w religijności najważniejsze wydaje się w ogóle wymykać ujęciu w tekst, na pewno nie świecki, pozbawiony polotu mistyków czy boskiego natchnienia. Czy aby na pewno? Dobrze dobrany podręcznik, nie tyle zastępuje, ile zbiera w jedno i podsumowuje szereg chrześcijańskich treści. Jakie jeszcze funkcje powinien pełnić?
Podręcznik do religii a wartości
Zagadnienie to warto poruszyć jako pierwsze, z tego względu, że to w kwestii wartości rodzic powinien mieć największą kontrolę nad tym, jaki podręcznik do religii jest wybierany na zajęcia religii, na który uczęszcza jego pociecha. Jeżeli nie jest możliwa kontrola bezpośrednia, poleca się przed posłaniem dziecka na religię do danej szkoły sprawdzić, w oparciu o jakie pomoce naukowe dziecko pozyskuje religijną wiedzę.
Artykuł ten nie ma na celu rozstrzygać, jakie wartości są słuszne do wyznawania przez dobrego chrześcijanina, a jakie nie. Warto tylko w pierwszej kolejności podkreślić, że najważniejszym aspektem każdego podręcznika jest spełnianie funkcji informacyjno-poznawczej (rozróżnienie poczynione w tekście „Jaki podręcznik do nauki religii dla młodzieży XXI wieku?”, w: „Teologia i człowiek”, 17/2011), a funkcja wychowawcza powinna leżeć, w większości, w gestii rodzica. Unikajmy podręczników, które jasno mówią dziecku, co ma robić, snujących etyczne refleksje, wykraczające poza chrześcijańskie dogmaty (które właśnie funkcja informacyjno-poznawcza pozwala zapamiętać).
Podręcznik do religii – na jakie jeszcze cechy podręcznika zwrócić uwagę?
Wzorcową wykładnię, skupiającą się na tym, co w chrześcijaństwie nie podlega dyskusji, znajdziemy w serii podręczników „Jezus jest z nami”. Pozwalają one dziecku zapoznać się ze słowami pisma świętego, treścią modlitw, czy przebiegiem liturgii świętej. Ponadto podręczniki z tej serii zapewniają dziecku realizacje trzech innych funkcji, które spełnia podręcznik wybrany dobrze: badawczej, praktycznej i samokształceniowej.
Funkcja badawcza pozwala dziecku samodzielnie formułować pytania dotyczące otaczającej je rzeczywistości, przy czym są to pytania otwarte, a nie gotowe odpowiedzi. Funkcja praktyczna realizowana we właściwy sposób polega na opisaniu skutków działań podejmowanych przez dziecko religijnych praktyk, dogmatycznych wartości i kontynuowania życia apostolskiego, skupiając się jednak na wspólnocie kościoła. Funkcja samokształceniowa jest najmniej dyskusyjna, ale nie mniej ważna – podręcznik ma być po prostu ciekawy design treści, przykuwający oko młodego odbiorcy. Wszystkie te wymagania spełnia wymieniona wyżej seria.
Mimo że ta odrobina wiedzy zaczerpnięta z nauki i wysiłku pedagogów może wydawać się po pierwszym czytaniu nużąca, to warto oprzeć się o powyższą rozpiskę funkcji, ułatwiających wybór materiałów, które solidnie kształcą, jednocześnie pozostawiając opiekunom wolność, co do sprofilowania kształcenia w kwestii etycznej – tak, jak oni sami uznają to za stosowne.
