Organizm ludzki i ludzka psychika są dostosowane do znoszenia pewnych obciążeń. Potrafimy radzić sobie z wieloma problemami dnia codziennego, a nawet z niektórymi przeżyciami, które wywołują bardzo silne, negatywne emocje. Zdarzają się jednak sytuacje tak traumatyczne, że nasza psychika przestaje sobie z nimi radzić samodzielnie. Wówczas pojawia się właśnie zespół stresu pourazowego.
Czym jest zespół stresu pourazowego?
PTSD, czyli zespół stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder), to zaburzenie psychiczne, które rozwija się w wyniku traumatycznego przeżycia. Osoba doświadczająca PTSD mogła być sama uczestnikiem wydarzenia lub świadkiem, który obserwował dane zdarzenie, dotyczące innej osoby. Trauma rozwija się z reguły w przypadku poważnego zagrożenia zdrowia lub życia własnego lub osoby bliskiej.
PTSD może wystąpić między innymi w przypadku takich zdarzeń jak katastrofa naturalna lub komunikacyjna, napaść, gwałt, śmierć bliskiej osoby lub wiadomość o niej, ale także poważna choroba członka rodziny lub własna. Dla niektórych osób nawet przejście poważnej operacji może być przyczyną wystąpienia stresu pourazowego.
Zespół stresu pourazowego zazwyczaj pojawia się od 1 do 6 miesięcy po traumatycznym wydarzeniu. Psychika człowieka, która nie wraca do równowagi, przestaje radzić sobie także z innymi bodźcami i doświadczeniami, co prowadzi do szeregu nieprzyjemnych objawów.
Objawy PTSD
W większości przypadków objawy PTSD obserwowane u dzieci i dorosłych są bardzo podobne. Wśród nich przede wszystkim pojawiają się ruminacje, czyli nawracające uporczywie wspomnienia traumatycznych chwil. Mogą pojawiać się jako koszmary senne, a w przypadku dzieci zachowania i zabawy, w których odtwarzają zapamiętane wydarzenie.
Osoby cierpiące na PTSD często starają się unikać wszelkich bodźców, które mogą przypominać im o traumie. Unikają osób, miejsc i przedmiotów, które z nią kojarzą, a w sytuacji zetknięcia się z nimi odczuwają silny niepokój, lęk, a nawet przeżywają ataki paniki.
Częstym sygnałem jest pojawienie się trudności w przeżywaniu radości, niechęć do robienia tego, co dawniej sprawiało przyjemność. Zostaje obniżony poziom nastroju i aktywności, często dochodzi także do trudności z regulacją emocji. U dorosłych może się to objawiać wybuchami gniewu, a u dzieci problemami wychowawczymi.
Ostatnim symptomem PTSD są objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha czy głowy, ogólne złe samopoczucie fizyczne i psychiczne.
Terapia PTSD
Zespół stresu pourazowego nie musi wystąpić po przeżyciu traumy, jeśli zaraz po niej zostanie podjęta odpowiednia terapia. Im szybciej trauma zostanie przepracowana pod okiem specjalisty, tym mniejsza szansa na pojawienie się PTSD.
Jeśli jednak objawy zespołu stresu pourazowego już się pojawią, niezbędna jest psychoterapia, pozwalająca na przepracowanie całego wydarzenia oraz związanych z nim okoliczności i objawów. Po zdiagnozowaniu problemu specjaliści, w warunkach zapewniających komfort i poczucie bezpieczeństwa, pomagają pacjentom w powrocie do trudnych chwil celem ich opracowania. Jednocześnie, jeśli jest to konieczne, prowadzona jest terapia farmakologiczna. Udzielane jest także wsparcie rodzinie poszkodowanego, dzięki czemu wspólnie mogą pokonać problem.
